បងប្អូនបង្កើតទាំងពីរនាក់ វិលប័រ និង អ័រវិល រ៉ៃត៍ ជាកូនអាចារ្យខាងសាសនាប្រូតែស្តង់នៅទីក្រុងដៃតុន រដ្ឋអូហាយូ សហរដ្ឋអាមេរិក ។ ដោយទឹកចិត្តស្រលាញ់ និងមានជំនក់ចិត្តបច្ចេកទេសតាំងពីកុមារភាព រ៉ៃត៍ទាំងពីរនាក់បងប្អូនបានខិតខំរៀនសូត្រស្រាវជ្រាវ ដើម្បីអនុវត្តនូវបំណងប្រាថ្នាដ៏ធំធេងរបស់ខ្លួន គឺការផលិតចេញនូវឧបករណ៍ដើម្បីជួយឲ្យមនុស្សអាចហោះហើរទៅលំហអាកាស ។ នៅទីបំផុត នាឆ្នាំ១៩០៣ បងប្អូនរ៉ៃត៍ទាំងពីរនាក់ ផលិតបានយន្តហោះមួយគ្រឿងជាលើកដំបូងបង្អស់នៅលើពិភពលោក ដែលបានបើកចេញនូវសករាជអាកាសចរណ៍សម្រាប់មនុស្សលោក ។
វិលប័រ រ៉ៃត៍ (Wilbur Wright, 1867-1912)
ក្មេងៗរពឹស
លោកអាចារ្យ មីនទីន រ៉ៃត៍ មិនសប្បាយចិត្តនឹងកូនប្រុសទាំងពីរនាក់របស់លោកសោះ
ដែលមួយថ្ងៃៗទៅលេងតែហាលថ្ងៃ ដូចជា បង្ហោះខ្លែងជាដើម ។ គាត់ក៏បានចេញបញ្ជាយ៉ាងតឹងរ៉ឹង
និងឃាត់ឃាំងឲ្យកូនគាត់លេងតែក្នុងសួនច្បារក្នុងផ្ទះតែប៉ុណ្ណោះ ។
ក៏ប៉ុន្តែ វិលប័រ និង អ័រវិល
មិនអាចនៅស្ងៀមមិនកម្រើកដៃជើងបានឡើយ ។ គេទាំងពីរត្រូវតែនឹកឲ្យចេញនូវល្បែងអ្វីមួយដើម្បីកំសាន្តទើបបាន ។ ក្រោយពីបានពិគ្រោះគ្នាអស់ ២-៣ថ្ងៃ ពីរនាក់បងប្អូនបានសម្រេចចិត្តរៀបដំឡើងម៉ាស៊ីនក្រឡឹងមួយ ។
អ័រវិលងឿងឆ្ងល់ ហើយសួរបងថា «បើពុកមិនឲ្យយើងចេញផុតពីផ្ទះយ៉ាងនេះ តើយើងរកដែកបានមកពីណា ?» ។ វិលប័ររាដៃ «ទុកជាពុកឲ្យច្បាប់ទៅខាងក្រៅផ្ទះ
ក៏យើងគ្មានលុយគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទិញដែក
និងវត្ថុធាតុចាំបាច់ផ្សេងៗទៀតដែរ ។
ល្អបំផុតគឺយើងទាំងអស់គ្នា គួរតែធ្វើពីឈើដែលមានស្រាប់នៅក្នុងសួននេះតែម្ដងទៅ» ។
ពួកគេនិយាយយ៉ាងណាធ្វើយ៉ាងហ្នឹង ។ រ៉ៃត៍ពីរនាក់បងប្អូន លីរណារ ញញួរ ពូថៅ
មកពុះជ្រៀកឈើដើម្បីធ្វើម៉ាស៊ីនក្រឡឹងតាមគំរូម៉ាស៊ីនដែលពួកគេបានឃើញកាលទៅតាមឪពុកពេលទស្សនារោងចក្រ ។
លោកអាចារ្យឃើញកូនមិនដើរលេងពាសវាលពាសកាល
ហើយម្ង៉ៃៗសម្ងំតែក្នុងសួន គាត់សប្បាយចិត្តណាស់ ។ តែពេលបានដឹងរឿងរ៉ាវ គាត់ហួសចិត្តលើកដៃឡើងទៅលើមេឃ
ហើយនិយាយថា «ពិតជាអាកូនរពឹសមែន !» ។ តែលោកកាន់តែភ័ន្តភាំងថែមទៀត ពេលឃើញម៉ាស៊ីនក្រឡឹងធ្វើពីឈើរបស់កូនប្រុសលោកដំណើរការបាន
មិនខុសពីម៉ាស៊ីនក្រឡឹងធម្មតាឡើយ ។
អ័រវិល រ៉ៃត៍ (Orville Wright, 1871-1948)
បើគ្មាន ត្រូវតែច្នៃប្រឌិតដោយខ្លួនឯង
នៅឆ្នាំដដែល អ័រវិល មានអាយុ១៤ឆ្នាំ និងវិលប័រ មានអាយុ១៨ឆ្នាំ គេបានសម្រេចចិត្តបើករោងពុម្ពមួយ
និងបោះពុម្ពផ្សាយកាសែត «គ្រាប់ឈូក» ដើម្បីធ្វើការទិតៀនទម្លាប់អាក្រក់របស់ពួកកូនសិស្សនៅក្នុងសាលារៀន ។
អ័រវិលសួរទៅបងថា «តើគេត្រូវទៅរកពីណានូវអក្សរពុម្ព
និងម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព ?» ។
វិលប័រនិយាយយ៉ាងដាច់ណាត់ «បើគ្មាន
ត្រូវតែច្នៃប្រឌិតដោយខ្លួនឯង» ។
រួចគេបានធ្វើដោយដៃខ្លួនឯងទាំងម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព
ទាំងអក្សរពុម្ព ។
បន្ទាប់ពីបានស្រាវជ្រាវអស់រយៈពេល២ឆ្នាំ គេបានបើករោងពុម្ពមួយ
និងបោះពុម្ពផ្សាយកាសែតដែលមិនត្រឹមតែសម្រាប់បម្រើកុមារប៉ុណ្ណោះទេ
គឺថែមទាំងបោះពុម្ពផ្សាយនូវសៀវភៅតូចៗ និងទស្សនាវដ្ដីសម្រាប់មនុស្សចាស់ថែមទៀតផង ។
សូម្បីតែកង់ជាលើកដំបូងបង្អស់
ដែលចំពោះអ្នកទាំងឡាយ គេបាននាំចូលមកទ្វីបអាមេរិក
ក៏បងប្អូនរ៉ៃត៍អនុវត្តគោលការណ៍ «បើគ្មានត្រូវតែធ្វើដោយខ្លួនឯង
ដោយផលិតបានកង់សម្រាប់ផ្ទាល់ខ្លួនម្នាក់មួយទុកជិះកំសាន្ត» ។
នៅលំនៅដ្ឋានរបស់ខ្លួន
គេបានបង្កើតរោងជាងយន្តកម្មមួយដែលមានឧបករណ៍ជាច្រើន ។ ពួកគេប្រើរោងជាងនេះសម្រាប់ផលិតនូវម៉ាស៊ីន
និងគ្រឿងសម្ភារៈថ្មីៗជាច្រើន ។
ការប្រមាថចំពោះអាទិទេព
កាលពីនៅកុមារ
បងប្អូនទាំងពីរនាក់ចូលចិត្តអានរឿងវេទមន្តណាស់ ។ ជាពិសេសគេចូលចិត្តអានដំណើររឿងជាងពូកែកាលពីជំនាន់ក្រិកគឺ ដេដាន ដែលរួមជាមួយកូនប្រុសរបស់ខ្លួនគឺ អ៊ីកា បានស្លាបពាក់ដោយរោមចាបទុកហោះហើរនៅលើអាកាស ។
យុវជនទាំងពីររូប វិលប័រ និងអ័រវិល
បានសម្រេចចិត្តធ្វើការតាមដានមើលដោយប្រើរោមក្ងានធ្វើជាស្លាបសម្រាប់ហើរសាកល្បង ។ ពេលធ្វើស្លាបរួចហើយ អ័រវិលស្ម័គ្រចិត្តហើរពិសោធន៍
គេបានពាក់ស្លាបរួចឡើងលើដើមឈើត្រដាងស្លាប ហើយលោតចុះមកដី ។ លទ្ធផលគឺ អ័រវិលត្រូវដួលគ្រេចជើង
ហើយត្រូវដេកស្ដឹងនៅលើគ្រែរាប់សប្ដាហ៍ ។
លោកអាចារ្យបានដឹងរឿង
ក៏ហៅកូនទាំងពីរមកស្ដីបន្ទោស «ចូរកូនត្រូវចាំ
មានតែទេវតាទេ ទើបមានស្លាបហោះហើរក្នុងលំហអាកាសបានដូចជាចាបនោះ ។ ពួកឯងចង់ធ្វើដូចទេវតាគឺជាការប្រមាថចំពោះព្រះអាទិទេព
ហើយមនុស្សយើងជារៀងរហូតមិនអាចហោះហើរបានទេណាកូន !» ។
លោកអាចារ្យមិននឹងស្មានថា
រំលងតែរាប់សិបឆ្នាំក្រោមមកទៀតប៉ុណ្ណោះ
កូនប្រុសរបស់លោកសម្រេចធ្វើបាននូវកិច្ចការ ដែលហៅថា «ការប្រមាថចំពោះព្រះអាទិទេព» នោះ ។
៧ឆ្នាំនៃការធ្វើពលកម្មដ៏តឹងតែង
បងប្អូនរ៉ៃត៍
ពេលណាក៏នឹងដល់ការហោះហើរនៅក្នុងលំហអាកាសដែរ ។ ការត្រូវដួលរបស់អ័រវិល ដូចទេវតាដាក់ទណ្ឌកម្ម
ធ្វើឲ្យគេអះអាងថា គេមិនអាចហើរដោយស្លាបបានទេ
តែគេត្រូវតែរិះរកមធ្យោបាយដើម្បីធ្វើជាឧបករណ៍ផ្សេងៗទៀតដែលអាចហោះហើរបាន ។ គេនាំគ្នារុករកស្រាវជ្រាវពីកាសែត សៀវភៅ ដែលនិយាយពីការហោះហើរ
សង្កេតមើលចាបហើរ ធ្វើនិងបង្ហោះខ្លែងក្រដាស ដើម្បីតាមដានមើល
និងស្រាវជ្រាវ ។
ដើម្បីកុំឲ្យរំខានដល់ជំនឿខាងសាសនារបស់ឪពុក
បងប្អូនរ៉ៃត៍ទាំងពីរនាក់លួចយកកប៉ាល់ហោះទៅកាន់ភូមិគីទីហុក នៅជាប់មាត់សមុទ្រអាត្លង់ទិក ចម្ងាយពីដៃតុនជិត១០០០គ.ម ដើម្បីធ្វើពិសោធន៍លើឧបករណ៍ហោះហើរជាលើកដំបូងនេះ ។
បន្ទាប់ពីការសាកល្បងជាលើកដំបូងនេះ
គេនៅបានផលិតបន្ថែមនូវកប៉ាល់ហោះ២ទៀត
រួចទើបចាប់ផ្ដើមធ្វើការផលិតនូវយន្តហោះមានគ្រឿងយន្ត ។
វាចាំបាច់ត្រូវតែមានគ្រឿងយន្តប្រើប្រេងឥន្ធនៈ
ដែលស្រាល និងខ្លាំង និង ត្រូវមានកង្ហាថ្មី ។
ពួកគេធ្វើស្លាបកង្ហាដោយដៃឯង ចំណែកគ្រឿងយន្ត
គេបានស្វែងរកក្រុមហ៊ុនដែលជំនាញខាងធ្វើគ្រឿងយន្ត ។ គេដាក់ពាក្យសុំទិញ តែទៅដល់ណា
ក៏បណ្ដាវិស្វករគ្រវីក្បាលដូចគ្នា «ពាក្យសុំទិញទំនិញរបស់លោកមិនអាចឆ្លើយតបបានទេ
ព្រោះកម្រិតបច្ចេកទេសមិនអាចធ្វើដល់កម្រិតនេះឡើយ» ។
ដូច្នេះ ពួកគេត្រូវអនុវត្តគោលការណ៍ «បើគ្មាន ត្រូវតែធ្វើដោយខ្លួនឯង» ។
បន្ទាប់ពី៧ឆ្នាំនៃការធ្វើពលកម្មដ៏នឿយហត់ តានតឹង អត់ស៊ី
អត់ឃ្លាន បងប្អូនរ៉ៃត៍ក៏បានសម្រេចការផលិតយន្តហោះជាលើកដំបូងបង្អស់ ។
នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩០៣ ប្រជាជននៅភូមិគីទីហុកដ៏តូបានធ្វើជាសាក្សីឲ្យការពិសោធន៍មួយជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ ក្រោយពីឮស្នូរម៉ាស៊ីនដើរអស់មួយសន្ទុះ
ធ្វើឲ្យកក្រើកអស់វាលខ្សាច់មាត់សមុទ្រ
គេឃើញលេចឡើងនៅលើកំពូលដំបូកខ្សាច់នូវគ្រឿងយន្តសម្លែកមួយគ្រឿង ដែលហោះហើរយ៉ាងលឿនទៅក្នុងលំហអាកាស
រួចបន្ទាបស្លាបចុះបន្តិចម្ដងៗមកលើវាលខ្សាច់ ។
មនុស្សម្នានាំគ្នាស្រមកមើល
ទើបឃើញជាក់ជារទេះធ្វើពីឈើមានស្លាបធ្វើពីក្រណាត់
នៅក្នុងបន្ទប់បើកបរមានយុវជនក្មេងពីរនាក់
ទឹកមុខឡើងក្រហមដោយសប្បាយចិត្ត ។
គ្រឿងយន្តប្រើប្រេងឥន្ធនៈនៅតែឆេះបញ្ចេញស្នូរ ផ្សែងខ្មៅខ្មួរខ្មាញ់
ពួកគេគឺផលិតកររ៉ៃត៍ទាំងពីរនាក់បងប្អូន
ដែលបានសាកល្បងហោះហើរលើកដំបូងនៅលើយន្តហោះដែលពួកគេបានបង្កើតឡើង ។
ដំណើរហោះហើរជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ
អូសបន្លាយពេលបានត្រឹមតែ៥៩វិនាទី និងហោះបានចម្ងាយ២៦០ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ។
បំណងប្រាថ្នា និងការពិត
ពិសោធន៍ដ៏មហិមារបស់បងប្អូនរ៉ៃត៍
ពុំបានទទួលការគាំទ្រពីនរណាសោះឡើយ ។
កាសែតនៅអាមេរិកភាគច្រើនពុំបានចុះផ្សាយដំណឹងពីការពិសោធន៍នេះទេ ។ គេមិនយល់ ហើយមិនជឿថា មនុស្សអាចនឹងផលិតបាននូវឧបករណ៍ហោះហើរបានឡើយ ។ កាសែតមួយនៅដៃតុនថែមទាំងបានសរសេរថា
នេះគ្រាន់តែល្បែងកំសាន្តរបស់យុវជនពីរនាក់នៅទីក្រុងរបស់គេ
ដែលធ្លាប់រប៉ិលរប៉ូចតាំងពីនៅតូចនោះទៀតផង ។
បងប្អូនរ៉ៃត៍ បានយកឯកទគ្គកម្មរបស់ខ្លួនទៅជួបជាមួយអ្នកកាន់អំណាចនៅវ៉ាស៊ីនតោន ដើម្បីសុំជំនួយឧបត្ថម្ភ ។
គេបានសួរវិញថា «អាល្បែងកំសាន្តនេះវាមានប្រយោធន៍អី ?» ។
អ័រវិលនិយាយយ៉ាងជក់ចិត្តថា «នេះឧបករណ៍មួយប្រភេទអាចនឹងបញ្ចប់នូវបណ្ដាសង្គ្រាមឥតប្រយោជន៍ទាំងឡាយ
ដែលពួកស្ដេចតែងតែបង្កឡើង ដើម្បីសម្លាប់មនុស្សរាល់គ្នា» ។ ឃើញគេនៅតែងឿងឆ្ងល់ អ័រវិលពន្យល់ថា «បើសិនជាស្ដេចអង្គណាមួយបង្កសង្គ្រាមឥតហេតុផលនោះ
យើងគ្រាន់តែជិះលើយន្តហោះនេះទៅទម្លាក់គ្រាប់បែកចំវិមានរបស់ស្ដេចអង្គនោះ
វាប្រាកដជាអាចពន្លត់ភ្លើងសង្គ្រាមបានភ្លាម» ។
អ្នកកាន់អំណាចនៅវ៉ាស៊ីនតោននៅតែមិនជឿមតិរបស់រ៉ៃត៍ឡើយ
ហើយចាត់ទុកថាជាការប៉ងប្រាថ្នាស្រមើស្រម៉ៃរបស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ ។
បងប្អូនរ៉ៃត៍ពុំបានទទួលនូវការជួយឧបត្ថម្ភពីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកក្នុងការអនុវត្តឯកទគ្គកម្មដ៏មហិមារបស់ខ្លួនឡើយ ។ ប៉ុន្តែ៥ឆ្នាំក្រោយមកទៀត
ពេលដែលយន្តហោះត្រូវបានគេពិសោធន៍ដោយជោគជ័យនៅប្រទេសបារាំង ទើបឯកទគ្គកម្មនេះត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ ។ ប្រទេសជាច្រើនបាននាំគ្នាប្រណាំងប្រជែងផលិតយន្តហោះ ។ តែបំណងប្រាថ្នាបញ្ចប់សង្គ្រាមដោយយន្តហោះរបស់រ៉ៃត៍ពុំត្រូវបានគេអនុវត្តឡើយ ។ ផ្ទុយមកវិញ បណ្ដាប្រទេសចក្រពត្តិនិយមនានា
បានប្រើឯកទគ្គកម្មរបស់បងប្អូនរ៉ៃត៍ សម្រាប់ពង្រីកសង្គ្រាមជាងមុនទៅទៀត
ដើម្បីសម្លាប់មនុស្សដ៏ច្រើន ហើយនិងបំផ្លាញបណ្ដាស្នាដៃច្នៃប្រឌិតទាំងឡាយរបស់មនុស្សលោកថែមទៀត ។
ដកស្រង់ពីសៀវភៅកម្រងជីវិតអ្នកប្រាជ្ញ
ចងក្រងដោយ ចាន់ សុខហេង